Tào Tháo 曹操 (155-220), nổi tiếng là người đại mưu trí, có tánh đa nghi. Trước khi chết, sợ sau này có kẻ đào mồ, Tào Tháo cho làm 72 ngôi mộ giả ở ngoài Nghiệp Thành 鄴城 là nơi chôn mình. Nguyễn Du, trên đường đi sứ Yên Kinh năm Quý Dậu (1813), đã đi qua thành Nghiệp, vào mùa thu năm đó.
Uổng người mưu trí bao nhiêu
Muôn đời để lại lắm điều hồ nghi
Tiếng nhơ hòm giấu ích chi
Nghìn năm chửi rủa biết gì nắm xương...
鄴城城外野風吹
秋草蕭蕭舊事非
枉用一人無限智
空留萬古許多疑
臭名滿槨藏何用
賊骨千年罵不知
何似錦城先主廟
至今松栢有光輝
Thất thập nhị nghi trủng (1)
Nghiệp Thành (2) thành ngoại dã phong xuy
Thu thảo tiêu tiêu cựu sự phi
Uổng dụng nhất nhân vô hạn trí
Không lưu vạn cổ hứa đa nghi
Xú danh mãn quách tàng hà dụng
Tặc cốt thiên niên mạ bất tri
Hà tự Cẩm Thành Tiên chủ miếu (3)
Chí kim tùng bách hữu quang huy
Chú thích
(1) Thất thập nhị nghi trủng 七十二疑冢: Tào Tháo 曹操 (155-220), tự là Mạnh Đức 孟德, thời Kiến An có công thống nhất bắc Trung Quốc, làm quan đến chức thừa tướng, phong Ngụy Vương 魏王. Tào Tháo nổi tiếng là người đại mưu trí, có tánh đa nghi. Trước khi chết, sợ sau này có kẻ đào mồ, Tào Tháo cho làm 72 ngôi mộ giả ở ngoài Nghiệp Thành 鄴城 là nơi chôn mình.
(2) Nghiệp Thành 鄴城: Nay thuộc huyện Lâm Chương 臨漳 tỉnh Hà Nam 河南.
(3) Tiên chủ miếu 先主廟: Miếu thờ Lưu Bị 劉備 ở Cẩm Thành 錦城, phía nam huyện Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên 四川 tức đất Ba Thục 巴蜀 xưa của nhà Hán, nơi Lưu Bị đóng đô.
Bảy mươi hai ngôi mộ giả
Bên ngoài thành Nghiệp gió đồng thổi
Cỏ thu tiêu điều, việc cũ đã qua
Dùng mưu trí vô hạn của một người thật uổng phí
Chỉ để lại bao nỗi ngờ cho muôn đời sau
Tiếng xấu đầy hòm, chôn giấu để làm chi
Nắm xương giặc nghìn năm bị chửi rủa mà không biết
Sao bằng miếu Tiên chủ ở Cẩm Thành
Đến nay cây tùng cây bách còn chiếu sáng
Dịch thơ:
72 ngôi mộ giả
Nghiệp Thành gió thổi vi vu
Chuyện xưa qua mất, cỏ thu tiêu điều
Uổng người mưu trí bao nhiêu
Muôn đời để lại lắm điều hồ nghi
Tiếng nhơ hòm giấu ích chi
Nghìn năm chửi rủa biết gì nắm xương
Không bằng Tiên chủ miếu đường
Cẩm Thành tùng bá sáng gương đến giờ
(Đặng Thế Kiệt dịch)
No comments:
Post a Comment