132 Chu phát 舟發

image: http://cn.hujiang.com/new/p471897/

Chuyến đi sứ Trung Quốc — dài và lâu hơn 12 tháng trời:

• 06-04 Quý Dậu (06-05-1813): đi qua ải Nam Quan

• 29-03 Giáp Tuất (18-05-1814): về qua ải Nam Quan

Trên đường về nước, Nguyễn Du khởi hành từ Yên Kinh (tức Bắc Kinh bây giờ) ngày 24-10 năm Quý Dậu (16-11-1813). Trong bản tấu trình lên vua, Nguyễn Du ghi rõ "đi theo một dãy các tỉnh Trực Lệ, Sơn Đông, An Huy, Hồ Bắc mà về Quảng Tây. (...) Ngày 11-12 mới đến tỉnh thành Vũ Xương, từ đấy lại theo đường thủy mà đi." Nguyễn Du qua sông Giang (Trường Giang 長江) và sông Hán (Hán Khẩu 漢口), ghé hồ Động Đình 洞庭 đẹp nhất trong Ngũ Hồ 五湖. Nguyễn Du lại đi qua Vũ Xương 武昌, nơi đã thăm trong lần đến, vào mùa thu năm đó. Vũ Xương có Hoàng Hạc Lâu 黃鶴樓 là nơi Thôi Hiệu 崔顥 đề thơ: Bạch vân thiên tải không du du 白雲千載空悠悠 (Nghìn năm mây trắng bây giờ còn bay — Tản Đà dịch).

去遍東南路
匆匆歲欲週
便從江漢口
來泛洞庭舟
人比來時瘦
江同去日秋
鶴樓成詠處
白雲空悠悠

 
Khứ biến đông nam lộ
Thông thông tuế dục chu
Tiện tòng Giang Hán khẩu
Lai phiếm Động Đình chu
Nhân bỉ lai thì sấu
Giang đồng khứ nhật thu
Hạc lâu thành vịnh xứ
Bạch vân không du du

Dịch nghĩa:
Thuyền ra đi

Đi khắp đường đông nam
Thấm thoát năm gần hết
Thuận theo cửa sông Giang Hán
Dong thuyền qua hồ Động Đình
Người gầy hơn so với lần đến
Sông vẫn như thu ngày trước
Ở chỗ vịnh thơ lầu thơ hạc cũ
Mây trắng cứ lững lờ trôi

Dịch thơ:
Thuyền ra đi

Đông nam đi khắp xứ
Thấm thoát trọn năm chừ
Thuận đường Giang Hán khẩu
Dong thuyền Động Đình hồ
Người gầy hơn lần đến
Sông vẫn ngày thu xưa
Chốn lầu thơ hạc cũ
Mây trắng bay lững lờ

(Đặng Thế Kiệt dịch)